به نقل از «تقریب»

جهاد تبیین هوشمندانه توسط حضرت رضا(ع) مانع از به خطر افتادن جریان اسلامی شد

تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۷۷۸۰۶

به گزارش حوزه استان ها خبرگزاری تقریب، استاد تمام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در این نشست که در قم برگزار شد، به تبیین موضوع «رابطه عدالت با نظام اسلامی و تمدن اسلامی بر اساس تعالیم تمدنی امام رضا(ع)» پرداخت و ضمن تعریف مختصری از عدالت و نظام سیاسی به جایگاه عدالت در اضلاع نظام سیاسی اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد نوروزی، گفت: عدالت در لغت از ریشه عدل است که کاربرد مصطلح آن در 2 معنا قرار دادن شیء در جای خودش و حق هر صاحب حقی را به او دادن و مراعات شایستگی‌ها را نمودن تعریف می‌شود. 

وی تصریح کرد: نظام سیاسی نیز مجموعه‌ای از پدیده‌ها و اضلاع به هم پیوسته است که هدف واحدی را تعقیب می‌کند. اضلاع 4 گانه نظام سیاسی شامل  ساختار، کارگزار، مردم و اندیشه (نرم افزار حکمرانی) می شود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: عدالت از منظر حضرت رضا(ع) امامت محور است که با اولویت سنجی میان اضلاع 4 گانه، نقش اساسی در تامین عدالت در ساحت حکمرانی بر عهده کارگزار است. گفت وگوی حضرت رضا(ع) با علما و متکلمان کوفه موید این نگاه است که حضرت در ضمن بیان ویژگی‌های امام، آن را در اوج عدالت (معصوم) ثبوتا و اثباتا تبیین می فرمایند. حضرت با استدلال به آیه شریفه 124 سوره بقره با مضمون «لاینال عهدی الظالمین» در عین بیان لزوم عصمت برای امام، تشخیص وجود این ویژگی را از اختصاصات الهیه بیان می‌فرمایند.

وی ادامه داد: ذوالابعاد بودن مولفه عدالت در حیطه های فردی و اجتماعی مستلزم تحقق تام آن توسط حکومت الهی با محوریت امام معصوم است که در عرصه های قوانین، رفتار، غایت (حکومت مهدوی) تجلی می یابد و حوزه حیات اجتماعی را با توزیع مناسب  ثروت و امکانات و ... تامین می‌کند.

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر نوروزی افزود: این روند در صدر اسلام به دو ساحت امامت و خلافت تحقق یافت که در عصر حاضر در الگوی ولایت فقیه متجلی است و شرط رسیدن به هداف نهایی، شکل گیری کلیه خرده نظام ها در این ساختار بر مبنای نفی ظلم در ساحت تئوری و عملی است.

به گفته وی با عنایت به لزوم ظلم ستیزی در ساختارهای حکومتی از منظر حضرت رضا علیه السلام، اگر نظام سیاسی در عالم مبتنی بر الگوی امامت نباشد قطعا ظالمانه خواهد بود و به‌علت فقدان عدالت در ابعاد ساختار سیاسی، مناسبات مردمی و اضلاعی ترابطی، این حکومت از منظر دینی مورد تأیید نیست. 

حجت‌الاسلام و المسلمین نوروزی اضافه کرد: در حیطه نرم‌افزاری نیز باید عدالت‌شناسی و عدالت‌مداری در بدنه اجتماعی تئوریزه شود که با توجه به لزوم محوریت امام یا نائب او در ساختار برای تحقق عدالت اجتماعی، این امر در مرحله شکل‌پذیری عیان با چالش مواجه می‌شود. در نتیجه عدالت یک مفهوم اساسی ذاتی در تار و پود نظام سیاسی است که شامل امام و نائب او، ساختار عادلانه، مردم جامعه و ایدئولوژی عدالت محور است.
 

تبیین «اصول و مبانی عدالت سیاسی در تعالیم امام رضا(ع)»

استاد تمام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه نیز در ادامه این نشست به تبیین «اصول و مبانی عدالت سیاسی در تعالیم امام رضا(ع)» پرداخت و عنوان کرد: عدالت از الفاظ سهل و ممتنع است که بساطت مفهومی و صعوبت مصداقی آن عامل اصلی غموض آن است. 

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سید سجاد ایزدهی، تصریح کرد: حضرت علی(ع) می فرمایند: برای شناخت عدالت استفاده از شناخت به ضد راهگشاست که سه ضد به صورت کلی برای آن وجود دارد، عدل در مقابل فسق، عدل در مقابل ظلم و عدل در مقابل جور و البته یک مفهوم همراه هم دارد که عبارت است از اقامه قسط.

وی با بیان اینکه حضرت رضا(ع) از تمام این مفاهیم برای تبیین عدالت بهره جسته‌اند، گفت: به‌عنوان‌ نمونه در حدیث راس الجالوت (یکی از مناظره‌های علی ابن موسی الرضا با نماینده یهودیان در آن زمان بوده که به رأس جالوت معروف است) ویژگی امام را برخورداری از عدالت و عدم ارتکاب فسق بیان می‌فرمایند به خلاف نگرش اهل سنت که معتقدند امام می‌تواند در عین امامت فاسق باشد.

این استاد دانشگاه افزود: در جای دیگر حضرت ویژگی امام را مقابله با ظم بیان می‌فرمایند و شرط عدالت را نه صرفا عدم ارتکاب ظلم که تا دایره عدم سکوت در مقابل ظلم بیان متوسع می‌دارند و در برخی موارد نیز عدالت را مترادف با اقامه قسط تبیین می‌فرمایند.

وی خاطر نشان کرد: نکته حائز اهمیت در این حوزه توجه به تشکیکی بودن مفهوم عدالت و ذوالوجوه بودن آن است، به این بیان که سطوح عدالت و حیطه‌های عدالت در افراد مختلف با الگوهای متعدد قابل ارزیابی و ترسیم است. مثلا ممکن است کسی در حوزه سیاسی 80 درصد و در حوزه مناسکی 90 درصد عادل باشد اما در حوزه اقتصادی از حداقل های عدالت هم بی بهره باشد. اما امام(ع) بایستی در تمام این حوزه‌ها و در بالاترین سطوح واجد عدالت باشد که از آن به عصمت نام برده می‌شود.
 

جهاد تبیین حضرت رضا(ع) مانع مشروعیت بخشی به خاندان عباسی شد

استادیار جامعه المصطفی العالمیه از دیگر سخنرانان این نشست بود که به  موضوع «نسبت عدالت و مصلحت در سیره عملی امام رضا(ع) را مورد بررسی و واکاوی قرار داد.

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر راسخی گفت: پیوستگی عدالت و مصلحت به عنوان پیش‌فرضی در فلسفه سیاسی مطرح است که شاید بتوان مدعی شد مصلحت دال مرکزی ثانویه فسلفه سیاسی در نگرش حکومتی پس از عدالت است. مصلحت در قلمروهای مختلف فقهی، فلسفی و... و در بیان‌های متعدد مطرح شده است لیکن آنچه در این گفتار مورد توجه قرار دارد واکاوی به مصلحت از منظر فلسفه سیاسی در تعالیم وجود مبارک حضرت(ع) است. با این عنایت مراد از مصلحت در رویکرد فلسفه سیاسی ناظر به حکم ولایی است و شاید ظاهری خلاف اصل داشته باشد که با لحاظ مقتضیات زمانی و مکانی محقق می‌شود.

وی ادامه داد: شاید بتوان در تبارشناسی آن شیخ مفید را به‌عنوان‌ اولین طراح مصلح به مثابه مسئله‌ای در فقه و کلام دانست. اوج این مباحث در آثار مرحوم نجفی در جواهرالکلام، مرحوم علامه مجلسی در عین الحیاه و مرحوم امام در کتاب البیع است که مرحوم امام با تشکیل ساختار سیاسی بر اساس تعالیم دینی، با تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام مصلحت را نهادینه می نماید.

به گفته استادیار جامعه المصطفی العالمیه، حضرت رضا(ع) در مواجهه با مامون به عنوان مزوّرترین حاکم خاندان بنی‌عباس با اتخاذ رویکرد مواجهه هوشمند در تعامل با او مصلحت اجتماعی جامعه اسلامی را تجلی بخشیده و صلاح‌دید اسلامی را در نگرش معصوم به ورطه عمل تسری بخشیدند.رویکرد مصلحت مدار حضرت موجب شد تا الگوی مقاومت امام در مقابله با مامون گرچه به شهادت ختم شود اما با ممانعت از ایجاد گسست میان امام و شیعیان، مقابله با التقاط و انحراف را تحقق بخشیده و جهاد تبیین هوشمندانه حضرت مانع به خطر افتادن اسلام و مشروعیت بخشی به خاندان عباسی شود.

وی بیان کرد: در این فرایند، وجود مبارک حضرت(ع) در عین گسترش قلمرو فکری شیعیان، رشد کمی و کیفی آن‌ها را راهبری فرمودند و با پایه‌ریزی تبدیل ایران به ام‌القرای جهان اسلام، دماء شیعیان را حفظ و کمربندی امنیتی برای حراست از ایشان خصوصا بزرگان و دانشمندان شیعی ایجاد نمودند که بستری جهت توسعه رویکرد فرهنگی حضرت نیز به وجود آورد. وجود مبارک حضرت با کنش هوشیارانه خود در عین تجلی بخشی به اصل تنزل تدریجی که گویای به دست گرفتن مناصب حکومتی با رعایت شئون دینی است در شرایط فقدان تشکیل حکومت تام دینی توسط امام معصوم، مشروعیت زدایی نرم از حکومت عباسی را تمشیت کردند.

انتهای پیام/

منبع: تقریب

کلیدواژه: حجت الاسلام و المسلمین دکتر نظام سیاسی امام رضا ع حضرت رضا ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.taghribnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تقریب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۷۷۸۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سیاسی‌بازی در شوراها مانع خدمت‌رسانی می‌شود

نماینده مردم نجف‌آباد و تیران و کرون و عضو کمسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی گفت: سیاسی‌بازی و ورود به مسائل حاشیه‌ای مانع خدمت‌رسانی و چالشی برای شوراهای اسلامی محسوب می‌شود.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از اصفهان، ابوالفضل ابوترابی شامگاه _یکشنبه، نهم اردیبهشت_ در گردهمایی اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا بخش کرون از توابع شهرستان تیران و کرون اظهار کرد: شوراهای اسلامی شهر و روستا به عنوان یک قوه در کنار سه قوه مقننه، قضائیه و مجریه حائز اهمیت هستند و اساتید بزرگ حقوق جایگاه مهمی به این نهاد می‌دهند.

وی افزود: نباید از جایگاه آن غفلت کرد که نویسندگان قانون اساسی نیز با نگاه بلند به آن اشاره کرده و در اصول ۱۰۰ تا ۱۰۶ به اهمیت و جایگاه آن پرداخته و در اصل ۱۰۷ به صورت ویژه توجه شده است.

نماینده مردم نجف‌آباد و تیران و کرون در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با شناخت این جایگاه انتظارات مشخص و نمایندگان مردم در این نهاد نیز به وظیفه‌های اصلی خود می‌پردازند.

وی با اشاره به اینکه ناشناختگی وظایف شوراهای اسلامی شهر و روستا بر عملکرد این نهاد تأثیر می‌گذارد، تصریح کرد: شوراها وظیفه اجرایی ندارند و عمده کار آن‌ها تصمیم‌گیری محلی بوده و به عنوان پارلمان در یک شهر و روستا وظیفه و مأموریت دارند.

ابوترابی اضافه کرد: مسائل حاشیه‌ای و نگاه سیاسی در انتخاب اعضای آن و همچنین اجرای برنامه‌های منتخبین مردم در شورای اسلامی باعث شده تا فعالیت‌های این نهاد تحت تأثیر موضوعات فرعی بشود و در خدمت‌رسانی با مشکل روبرو شوند.

وی با بیان اینکه اصلاح نگرش و توجه و تمرکز بر مأموریت محلی و خدمت رسانی باعث افزایش عملکرد آن‌ها خواهد شد، تصریح کرد: شوراهای اسلامی با همکاری شهرداران و دهیاران در تصدی مسئولیت محلی امکان رفع بسیاری از مشکلات منطقه خود را دارند.

عضو کمسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی سیاست پیشنهاد طرح جامع مدیریت شهری را جلوگیری از تمرکزگرایی در تهران و مراکز استان‌ها بیان کرد و اذعان داشت: با تصویب و اجرای این قانون وظایف مدیران محلی افزایش یافته و با همکاری مردم مشکلات احصا و رسیدگی می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: طرح پیشنهادی طرح جامع مدیریت شهری در مجلس دوازدهم بررسی و به صحن علنی خواهد رفت، اما در برنامه هفتم توسعه کشور به این نیاز و موضوع مهم اشاره شده تا دولت برای آن برنامه‌ریزی و اقدام کند.

کد خبر 748914